Leven met ADHD, autisme, ADD, ODD of een leerstoornis brengt unieke uitdagingen met zich mee, maar ook bijzondere kwaliteiten en perspectieven. Deze neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen beïnvloeden hoe iemand de wereld ervaart, informatie verwerkt en met anderen omgaat.
Bij AB-Z bieden we gespecialiseerde begeleiding vanuit een neurodivers perspectief: we zien deze aandoeningen niet als ‘defecten’, maar als natuurlijke variaties in het menselijk brein. Onze aanpak combineert wetenschappelijk onderbouwde methoden met een diep begrip van de geleefde ervaring van mensen met deze aandoeningen.
Of je nu een bezorgde ouder bent, een volwassene die worstelt met onverklaarde uitdagingen, of iemand die recent een diagnose heeft ontvangen – we bieden ondersteuning die aansluit bij jouw specifieke situatie en behoeften, in elke levensfase.
Neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen zijn aandoeningen die ontstaan tijdens de vroege ontwikkeling van de hersenen en invloed hebben op gedrag, cognitie, emotie en sociale vaardigheden. Deze stoornissen zijn het gevolg van verschillen in de ontwikkeling en het functioneren van specifieke hersengebieden en -netwerken, en hebben daardoor impact op het dagelijks leven.
Deze aandoeningen ontstaan niet door opvoeding of trauma, maar door een complexe interactie tussen genetische factoren en omgevingsinvloeden die de neurobiologische ontwikkeling beïnvloeden. Ze worden doorgaans in de kindertijd of adolescentie gediagnosticeerd, maar kunnen pas op volwassen leeftijd worden onderkend, vooral als iemand goede compensatiestrategieën heeft ontwikkeld.
Belangrijk om te begrijpen is dat deze stoornissen levenslang aanwezig zijn, hoewel de manifestatie kan veranderen naarmate iemand ouder wordt en nieuwe vaardigheden ontwikkelt. Met passende ondersteuning en begrip kunnen mensen met deze aandoeningen een vervullend en succesvol leven leiden, waarbij hun unieke kwaliteiten optimaal tot hun recht komen.
Aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis (ADHD): ADHD is een van de meest voorkomende neuropsychiatrische aandoeningen, gekenmerkt door persisterende patronen van aandachtstekort, hyperactiviteit en/of impulsiviteit die het functioneren belemmeren. Er worden drie presentaties onderscheiden:
ADHD blijft bij ongeveer 60-70% van de kinderen aanwezig in de volwassenheid, hoewel de symptomen vaak veranderen. Hyperactiviteit kan afnemen, terwijl interne rusteloosheid, impulsiviteit en aandachtsproblemen persisteren.
Autismespectrumstoornis (ASS): ASS is een ontwikkelingsstoornis die wordt gekenmerkt door aanhoudende uitdagingen in sociale communicatie en interactie, samen met beperkte en repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten. Het wordt ‘spectrum’ genoemd omdat de presentatie en ernst sterk kunnen variëren van persoon tot persoon.
Kernkenmerken van ASS zijn:
ASS komt vaak voor in combinatie met andere aandoeningen zoals ADHD, angststoornissen of een verstandelijke beperking, maar kan ook bestaan bij mensen met een normale tot hoge intelligentie.
Oppositioneel-opstandige stoornis (ODD): ODD wordt gekenmerkt door een aanhoudend patroon van negatief, vijandig en opstandig gedrag tegenover gezagsfiguren, dat het dagelijks functioneren significant belemmert. Kenmerken zijn:
ODD begint meestal voor de leeftijd van 8 jaar en niet later dan de vroege adolescentie. Het onderscheidt zich van normaal ontwikkelingsgebonden opstandigheid door de frequentie, intensiteit en persistentie van de gedragingen.
Leerstoornissen: Dit zijn specifieke ontwikkelingsstoornissen die het verwerven en toepassen van specifieke academische vaardigheden belemmeren, ondanks normale intelligentie, adequate scholing en afwezigheid van zintuiglijke problemen. De meest voorkomende zijn:
Ticstoornissen en Syndroom van Gilles de la Tourette: Deze worden gekenmerkt door plotselinge, snelle, terugkerende, niet-ritmische motorische bewegingen (zoals oogknipperen of schouderophalen) of vocalisaties (zoals keelschrapen of woorden uitspreken). Bij het syndroom van Tourette zijn zowel motorische als vocale tics aanwezig en duren deze langer dan een jaar.
Andere gerelateerde aandoeningen:
Neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen ontstaan door een complexe interactie tussen genetische, neurobiologische en omgevingsfactoren. Deze aandoeningen hebben een multifactoriële oorsprong, wat betekent dat ze niet worden veroorzaakt door één enkele factor, maar door verschillende factoren die samen tot uiting komen in specifieke patronen van functioneren en gedrag.
Het begrijpen van deze complexe oorzaken is cruciaal voor een genuanceerde benadering van de aandoeningen, waarbij we erkennen dat deze stoornissen deel uitmaken van de natuurlijke variatie in menselijke neurontwikkeling, en niet simpelweg ‘defecten’ of ‘afwijkingen’ zijn. Het onderzoek naar de onderliggende mechanismen van deze stoornissen evolueert voortdurend, wat leidt tot een steeds verfijnder begrip van hun oorsprong en ontwikkeling.
In deze sectie belichten we de belangrijkste factoren die bijdragen aan het ontstaan van ADHD, autisme, ODD en aanverwante stoornissen, terwijl we de nadruk leggen op het feit dat deze aandoeningen niet worden veroorzaakt door slechte opvoeding, luiheid, onwil of gebrek aan discipline, maar door daadwerkelijke neurobiologische verschillen in de ontwikkeling en het functioneren van het brein.
Neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen ontstaan door een complexe interactie tussen genetische, neurobiologische en omgevingsfactoren:
Genetische factoren:
Neurobiologische factoren:
Prenatale en perinatale factoren:
Omgevingsfactoren:
Het is cruciaal om te begrijpen dat deze stoornissen niet worden veroorzaakt door slechte opvoeding, luiheid, onwil of gebrek aan discipline. Het zijn echte neurobiologische aandoeningen die specifieke ondersteuning en begrip vereisen.
Impact op het dagelijks leven
Neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen kunnen invloed hebben op diverse levensdomeinen, hoewel de impact verschilt per persoon, afhankelijk van de specifieke stoornis, de ernst, comorbiditeit en beschikbare ondersteuning:
Onderwijs en leren:
Werk en loopbaan:
Sociale relaties:
Emotioneel welzijn:
Praktisch functioneren:
Unieke sterke punten: Naast uitdagingen brengen deze stoornissen vaak unieke sterke punten met zich mee:
Het is essentieel om niet alleen te focussen op de uitdagingen, maar ook de unieke kwaliteiten en perspectieven te erkennen die deze neuropsychiatrische aandoeningen kunnen bieden.
Bij AB-Z benaderen we neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen vanuit het perspectief van neurodiversiteit: we zien deze aandoeningen niet als ‘defecten’ maar als natuurlijke variaties in het menselijk brein. Elk brein is uniek georganiseerd, met eigen sterke punten en uitdagingen.
AB-Z biedt een breed spectrum aan begeleidings- en behandelmogelijkheden voor mensen met neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen, altijd op maat en afgestemd op de specifieke behoeften:
Diagnostiek en assessment:
Psycho-educatie:
Vaardigheidstraining:
Cognitieve gedragstherapie (CGT):
Coaching en praktische ondersteuning:
Medicamenteuze behandeling:
Systeemgerichte interventies:
Groepsgerichte activiteiten:
Kinderen en jeugd (4-18 jaar):
Jongvolwassenen (18-30 jaar):
Volwassenen (30-65 jaar):
Ouderen (65+ jaar):
Bij AB-Z onderscheiden we ons door een aantal unieke aspecten in onze benadering van neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen:
Expertise op snijvlak van verschillende disciplines: Onze specialisten hebben expertise op het gebied van psychiatrie, neuropsychologie, ontwikkelingspsychologie en orthopedagogiek, waardoor we een geïntegreerde aanpak kunnen bieden.
Levenslange ondersteuning: We bieden continuïteit van zorg door alle levensfasen heen, met specialisten voor verschillende leeftijdsgroepen binnen hetzelfde team.
Focus op sterke punten en mogelijkheden: We zien meer dan alleen de stoornis of de uitdagingen; we hebben oog voor de unieke talenten, interesses en mogelijkheden van elke persoon.
Ervaringsdeskundigheid: In ons team werken professionals die zelf leven met ADHD, autisme of andere neuropsychiatrische aandoeningen, wat bijdraagt aan authentiek begrip en herkenbare begeleiding.
Integratie van innovatieve methoden: We blijven op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke inzichten en therapievormen, en integreren deze in onze bestaande aanpak wanneer ze meerwaarde bieden.
Je kunt met ons contact opnemen via ons aanmeldingsformulier of stuur een mail of een berichtje.
We beginnen met een uitgebreid gesprek om jouw specifieke situatie te begrijpen.
Directeur AB-Z
Onze zorg wordt afgestemd op jouw dagritme en voorkeuren.
We evalueren regelmatig of de zorg nog aansluit bij jouw persoonlijke behoeften.
Hieronder vind je antwoorden op vragen die regelmatig aan ons gesteld worden. We begrijpen dat het zoeken van hulp soms overweldigend kan zijn en dat je mogelijk met veel vragen zit. We hopen dat deze informatie je een eerste indruk geeft van onze werkwijze.
Staat je vraag er niet tussen? Neem dan gerust contact met ons op. Onze medewerkers staan klaar om je verder te helpen en je vragen persoonlijk te beantwoorden. We geloven in transparante communicatie en duidelijkheid vanaf het eerste contact.
Bij AB-Z vinden we het belangrijk dat je je comfortabel voelt bij het nemen van deze belangrijke stap. Daarom beantwoorden we graag al je vragen, zodat je met vertrouwen kunt beslissen of onze begeleiding bij jouw situatie past.
De termen ADD en ADHD worden vaak door elkaar gebruikt, maar er is een belangrijk onderscheid:
Historische context: Oorspronkelijk werd ADD (Attention Deficit Disorder) gebruikt als overkoepelende term. In de jaren ’80 werd dit veranderd naar ADHD (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder) met verschillende subtypes. In de huidige diagnostische classificatie (DSM-5) wordt alleen de term ADHD gebruikt, met specificaties voor het presentatietype.
Huidige classificatie:
Kenmerken van het overwegend onoplettende type (voorheen ‘ADD’):
Dit type wordt vaker gemist in diagnostiek omdat het minder ‘opvalt’ dan de hyperactieve presentatie, vooral bij meisjes en vrouwen die vaak meer internaliserende symptomen vertonen.
Hoewel de officiële terminologie is veranderd, wordt de term ADD nog steeds informeel gebruikt, vooral door mensen die gediagnosticeerd werden voordat de terminologie veranderde. Bij AB-Z gebruiken we de huidige classificatie, maar we begrijpen dat veel mensen vertrouwd zijn met de term ADD en respecteren dit in onze communicatie.
Absoluut. Steeds meer volwassenen krijgen voor het eerst een diagnose ADHD of autisme, om verschillende redenen:
Redenen voor late diagnose:
Voordelen van diagnose op volwassen leeftijd:
Het diagnoseproces bij volwassenen: Bij AB-Z hebben we gespecialiseerde expertise in de diagnose van ADHD en autisme bij volwassenen. Ons proces omvat:
Het is nooit te laat voor een diagnose die kan helpen je eigen ervaringen te begrijpen en passende ondersteuning te vinden.
Nee, medicatie is niet de enige effectieve behandeling voor ADHD, hoewel het voor veel mensen wel een belangrijk onderdeel van de behandeling is. Een optimale aanpak combineert verschillende interventies:
Rol van medicatie:
Effectieve niet-medicamenteuze interventies:
Geïntegreerde aanpak: Bij AB-Z geloven we in een multimodale behandeling waarbij medicatie (wanneer geïndiceerd) wordt gecombineerd met psychosociale interventies. Deze geïntegreerde aanpak biedt de beste resultaten op lange termijn, omdat:
De beslissing om medicatie te gebruiken is persoonlijk en moet worden gemaakt op basis van een zorgvuldige afweging van voor- en nadelen, in overleg met medische professionals. Wij ondersteunen onze cliënten bij het maken van een geïnformeerde keuze die past bij hun specifieke situatie en voorkeuren.
Onderzoek en klinische ervaring tonen steeds duidelijker aan dat autisme zich vaak anders manifesteert bij vrouwen dan bij mannen, wat kan leiden tot onderdiagnose bij vrouwen. De belangrijkste verschillen zijn:
Presentatie van autisme bij vrouwen:
Diagnostische uitdagingen:
Gevolgen van late of gemiste diagnose:
Bij AB-Z hebben we specifieke expertise in het herkennen en diagnosticeren van autisme bij vrouwen. We zijn alert op subtiele signalen, hebben aandacht voor maskering, en gebruiken aangepaste assessment-methoden. Onze behandeling houdt rekening met de specifieke uitdagingen die vrouwen met autisme kunnen ervaren, zoals het vinden van balans tussen authenticiteit en sociale aanpassing.
Het vertellen aan je kind over een diagnose zoals ADHD, autisme of een leerstoornis is een belangrijke stap. Een goede uitleg kan zorgen voor begrip, zelfacceptatie en een positief zelfbeeld. Hier zijn enkele richtlijnen:
Timing en voorbereiding:
Basisprincipes voor het gesprek:
Leeftijdspecifieke benaderingen:
Na het gesprek:
Bij AB-Z kunnen we je ondersteunen bij dit gesprek. We bieden ouderbegeleidingssessies om je voor te bereiden, kunnen aanwezig zijn bij het gesprek zelf, of kunnen direct met je kind praten op een leeftijdsgeschikte manier. We hebben ook verschillende materialen beschikbaar die kunnen helpen bij het uitleggen van de diagnose aan je kind.
Effectieve onderwijsaanpassingen kunnen een groot verschil maken in het academisch succes en welzijn van kinderen met neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen. De ideale aanpassingen zijn altijd individueel maatwerk, maar hier zijn enkele bewezen effectieve strategieën:
Algemene principes voor alle neuropsychiatrische stoornissen:
Specifieke aanpassingen voor ADHD:
Specifieke aanpassingen voor autisme:
Specifieke aanpassingen voor leerstoornissen:
Formele ondersteuning:
Bij AB-Z werken we nauw samen met scholen en ouders om passende onderwijsaanpassingen te identificeren en implementeren. We bieden consultatie aan leerkrachten, schrijven onderbouwde adviezen, en helpen bij het monitoren van de effectiviteit van aanpassingen.
Het ondersteunen van een partner of familielid met ADHD of autisme vraagt om begrip, geduld en specifieke strategieën. Hier zijn enkele richtlijnen die kunnen helpen:
Algemene adviezen voor beide aandoeningen:
Specifiek voor partners/familie van iemand met ADHD:
Specifiek voor partners/familie van iemand met autisme:
Voor partners specifiek:
Bij AB-Z bieden we relatie- en gezinsbegeleiding specifiek gericht op situaties waarin ADHD of autisme een rol speelt. We helpen bij het ontwikkelen van wederzijds begrip, effectieve communicatie, en praktische strategieën die de relatie kunnen versterken.
Communicatie verandert naarmate dementie vordert, maar blijft mogelijk op verschillende niveaus. Hier zijn enkele richtlijnen:
Verbale communicatie:
Non-verbale communicatie:
Emotionele communicatie:
Bij AB-Z leren we naasten communicatietechnieken die passen bij de verschillende stadia van dementie, zodat betekenisvol contact mogelijk blijft, zelfs wanneer woorden tekort schieten.
Een diagnose zoals ADHD, autisme, ODD of een leerstoornis betekent niet dat een vervullend en succesvol leven buiten bereik is. Integendeel, met het juiste begrip, ondersteuning en strategieën kunnen mensen met deze aandoeningen hun unieke sterke punten benutten en een leven leiden dat past bij hun behoeften en mogelijkheden.
Bij AB-Z zien we dagelijks hoe onze cliënten groeien in zelfinzicht, vaardigheden en kwaliteit van leven. We zien kinderen die leren omgaan met hun impulsiviteit en hun creativiteit ontdekken. We begeleiden jongvolwassenen met autisme die hun weg vinden in studie of werk waar hun detailgerichtheid en analytische vaardigheden worden gewaardeerd. We ondersteunen volwassenen die na een late diagnose eindelijk begrip krijgen voor hun levenslange uitdagingen en nieuwe strategieën ontwikkelen.
De sleutel ligt in het vinden van de juiste balans: het accepteren van neurobiologische verschillen, het ontwikkelen van effectieve strategieën om met uitdagingen om te gaan, en het creëren van een omgeving die de unieke sterke punten van neurodiverse mensen waardeert en ondersteunt.
Wil je meer weten over onze begeleiding bij ADHD, autisme, ODD of andere neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen? Of zoek je advies voor jezelf, je kind of een andere naaste? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek. Samen verkennen we hoe we kunnen bijdragen aan een betere kwaliteit van leven, passend bij jouw unieke situatie en behoeften.
