Niet-aangeboren hersenletsel: Begeleiding op maat

Een ongeval, beroerte of ziekte kan in een ogenblik je leven fundamenteel veranderen. Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) brengt uitdagingen met zich mee die zowel zichtbaar als onzichtbaar kunnen zijn – van fysieke beperkingen tot veranderingen in denken, voelen en gedrag.

Bij AB-Z bieden we specialistische begeleiding die rekening houdt met alle aspecten van leven met NAH. Onze ervaren professionals werken samen met jou aan het vergroten van je zelfstandigheid, het omgaan met blijvende beperkingen, en het hervinden van balans en zingeving in je dagelijks leven.

We staan ook naast je naasten, die een essentiële rol spelen in je herstelproces en die zelf ook ondersteuning kunnen gebruiken in deze nieuwe situatie.

Wat is Niet-aangeboren hersenletsel (NAH)?

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) is schade aan de hersenen die ontstaat na de geboorte. Anders dan bij aangeboren hersenletsel, heeft iemand met NAH eerst een periode zonder hersenletsel geleefd. Dit betekent dat er vaak sprake is van een ‘voor’ en ‘na’ in het leven, wat een grote impact kan hebben op zowel de persoon zelf als zijn of haar omgeving.

NAH kan ontstaan door verschillende oorzaken:

Traumatisch hersenletsel:

  • Verkeersongevallen
  • Valpartijen
  • Geweld
  • Sport- en recreatieongevallen

Niet-traumatisch hersenletsel:

  • Hersenbloeding of herseninfarct (CVA/beroerte)
  • Hersentumor
  • Zuurstoftekort (na bijvoorbeeld hartstilstand)
  • Infecties (zoals hersenvliesontsteking)
  • Toxische stoffen (alcohol, drugs, vergiftiging)
  • Stofwisselingsstoornissen

De gevolgen van NAH kunnen zeer uiteenlopend zijn en hangen af van de locatie en ernst van het letsel, evenals van persoonlijke factoren zoals leeftijd, gezondheid en persoonlijkheid.

Onze begeleidingsvisie: Leven met NAH

Bij AB-Z gaan we uit van de kracht en mogelijkheden van de persoon met NAH, zonder de beperkingen uit het oog te verliezen. Onze begeleiding is gericht op het vergroten van de kwaliteit van leven, het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie, en het ondersteunen van het systeem rondom de cliënt.

We erkennen dat NAH niet alleen de persoon zelf treft, maar het hele systeem eromheen. Partner, kinderen, ouders, vrienden – allemaal moeten ze leren omgaan met de ‘nieuwe’ persoon die hun dierbare is geworden. Daarom betrekken we, waar mogelijk en gewenst, de naasten actief bij de begeleiding.

Onze benadering is altijd maatwerk, omdat geen twee hersenletsels hetzelfde zijn en de impact op ieders leven uniek is. We werken nauw samen met andere zorgprofessionals en verwijzers om een integrale aanpak te garanderen.

Onze behandel- en begeleidingsmogelijkheden

AB-Z biedt verschillende vormen van behandeling en begeleiding, altijd afgestemd op de individuele behoeften en mogelijkheden:

Neuropsychologische behandeling Gericht op het verbeteren van cognitieve functies of het leren omgaan met cognitieve beperkingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van specifieke oefeningen, compensatiestrategieën en externe hulpmiddelen.

Psychosociale begeleiding Ondersteuning bij het verwerken van verlieservaringen, het omgaan met veranderd zelfbeeld en identiteit, en het hanteren van emotionele reacties zoals angst, somberheid of frustratie.

Praktische ondersteuning in het dagelijks leven Hulp bij het structureren van de dag, huishoudelijke taken, administratie, en andere praktische zaken die door het hersenletsel moeilijker kunnen zijn geworden.

Begeleiding bij werk of dagbesteding Ondersteuning bij het vinden en behouden van passend werk of een zinvolle dagbesteding, in samenwerking met werkgevers, UWV of andere instanties.

Systeembegeleiding Ondersteuning voor partners, kinderen, ouders en andere naasten. We bieden psycho-educatie, emotionele steun, en praktische adviezen voor het omgaan met de veranderingen.

Groepsgerichte activiteiten Lotgenotencontact en specifieke trainingen in groepsverband, gericht op thema’s als omgaan met vermoeidheid, cognitieve vaardigheden, of sociale interactie.

Jouw begeleiding, jouw voorwaarden

 

Bij AB-Z staat de cliënt en zijn of haar behoeften centraal. Dit betekent:

  • De begeleiding vindt plaats op een locatie die voor jou prettig en toegankelijk is
  • We houden rekening met jouw belastbaarheid en energieniveau
  • Je behoudt zoveel mogelijk zelf de regie over de begeleiding
  • We werken op basis van concrete, haalbare doelen die voor jou belangrijk zijn
  • De intensiteit en frequentie van de begeleiding worden afgestemd op jouw situatie

Hoe wij te werk gaan:

1

Neem contact op

Je kunt met ons contact opnemen via ons aanmeldingsformulier of stuur een mail of een berichtje.

2

Maak een afspraak voor een kennismakingsgesprek

We beginnen met een uitgebreid gesprek om jouw specifieke situatie te begrijpen.

AB-Z

Gijs kamerbeek

Directeur AB-Z

3

We maken samen een flexibele planning

Onze zorg wordt afgestemd op jouw dagritme en voorkeuren.

4

Regelmatige evaluatie

We evalueren regelmatig of de zorg nog aansluit bij jouw persoonlijke behoeften.

Wat onze cliënten zeggen:

Veelgestelde vragen

Hieronder vind je antwoorden op vragen die regelmatig aan ons gesteld worden. We begrijpen dat het zoeken van hulp soms overweldigend kan zijn en dat je mogelijk met veel vragen zit. We hopen dat deze informatie je een eerste indruk geeft van onze werkwijze.

Staat je vraag er niet tussen? Neem dan gerust contact met ons op. Onze medewerkers staan klaar om je verder te helpen en je vragen persoonlijk te beantwoorden. We geloven in transparante communicatie en duidelijkheid vanaf het eerste contact.

Bij AB-Z vinden we het belangrijk dat je je comfortabel voelt bij het nemen van deze belangrijke stap. Daarom beantwoorden we graag al je vragen, zodat je met vertrouwen kunt beslissen of onze begeleiding bij jouw situatie past.

Het herstelproces na hersenletsel verschilt sterk per persoon en is afhankelijk van factoren zoals de aard en ernst van het letsel, leeftijd, algemene gezondheid en persoonlijke eigenschappen. Het meest zichtbare neurologische herstel vindt meestal plaats in de eerste 6-12 maanden, maar verbetering kan soms jaren doorgaan.

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen verschillende vormen van herstel:

  • Neurologisch herstel: Het spontane herstel van beschadigde hersenweefsel en hersenverbindingen
  • Functioneel herstel: Verbetering in het dagelijks functioneren door compensatie, aanpassing en het aanleren van nieuwe strategieën
  • Psychosociaal herstel: Het leren leven met de gevolgen van het hersenletsel en het vinden van een nieuw evenwicht

Bij AB-Z ondersteunen we je in alle fasen van het herstelproces, met bijzondere aandacht voor het functionele en psychosociale herstel op langere termijn.

Ja, veranderingen in persoonlijkheid en gedrag komen regelmatig voor na hersenletsel, vooral wanneer de frontale kwabben (voorin de hersenen) beschadigd zijn. Deze veranderingen kunnen zich op verschillende manieren uiten:

  • Verminderde impulscontrole of juist verhoogde passiviteit
  • Vlakkere emoties of juist intensere emotionele reacties
  • Verminderd inzicht in eigen functioneren
  • Veranderingen in sociale oordeelsvorming
  • Verminderd empathisch vermogen
  • Toegenomen prikkelbaarheid of agitatie

Deze veranderingen kunnen zeer ingrijpend zijn, zowel voor de persoon zelf als voor naasten. Vaak zeggen familieleden: “Hij/zij is niet meer dezelfde persoon.” Dit kan leiden tot rouwgevoelens en aanpassingsproblemen in relaties.

Bij AB-Z bieden we begeleiding voor zowel de persoon met NAH als voor naasten om met deze veranderingen om te gaan. We helpen bij het begrijpen van de neurobiologische basis van deze veranderingen, het ontwikkelen van compensatiestrategieën, en het vinden van een nieuwe balans in relaties.

Een CVA (Cerebrovasculair Accident) of beroerte en traumatisch hersenletsel zijn twee verschillende vormen van niet-aangeboren hersenletsel:

CVA/Beroerte:

  • Veroorzaakt door een verstoring in de bloedtoevoer naar de hersenen
  • Kan een hersenbloeding (hemorragisch) of herseninfarct (ischemisch) zijn
  • Komt vaker voor bij ouderen en mensen met risicofactoren zoals hoge bloeddruk of diabetes
  • Schade is meestal gelokaliseerd in één specifiek hersengebied
  • Leidt vaak tot eenzijdige verlammingen en spraakproblemen

Traumatisch hersenletsel:

  • Veroorzaakt door een externe kracht (val, klap, ongeval)
  • Komt vaker voor bij jongere mensen
  • Kan leiden tot zowel focale (plaatselijke) als diffuse (verspreide) hersenschade
  • Schade kan op meerdere plekken tegelijk voorkomen door het schudden van de hersenen
  • Leidt vaker tot meer algemene cognitieve problemen zoals aandachts- en concentratieproblemen

Hoewel de oorzaak en initiële presentatie verschillen, kunnen de langetermijngevolgen van beide vormen van NAH vergelijkbaar zijn. Bij AB-Z passen we onze begeleiding aan op de specifieke vorm van NAH en de individuele gevolgen die iemand ervaart.

Vermoeidheid is een van de meest voorkomende en beperkende gevolgen van NAH. Deze vermoeidheid is anders dan ‘gewone’ vermoeidheid – ze komt plotseling op, is overweldigend en verbetert vaak niet volledig met rust. Strategieën om hiermee om te gaan zijn:

Energiemanagement:

  • Houd een vermoeidheidsdagboek bij om inzicht te krijgen in energievreters en energiegevers
  • Plan activiteiten volgens het principe van ‘energiebudgettering’
  • Wissel activiteiten af met rustmomenten
  • Verdeel taken over de dag/week op basis van je energieniveau

Omgevingsaanpassingen:

  • Beperk prikkels in je omgeving (geluid, licht, drukte)
  • Creëer een rustige werkplek of rusthoek in huis
  • Gebruik hulpmiddelen zoals ruisonderdrukkende koptelefoons

Leefstijlaanpassingen:

  • Zorg voor voldoende en regelmatige slaap
  • Let op goede voeding en voldoende hydratatie
  • Beweeg regelmatig, maar binnen je grenzen
  • Gebruik ontspanningstechnieken zoals mindfulness of ademhalingsoefeningen

Bij AB-Z helpen we je een persoonlijk vermoeidheidsmanagementplan te ontwikkelen dat is afgestemd op jouw specifieke situatie. We begeleiden je bij het herkennen van signalen, het stellen van grenzen, en het communiceren over je vermoeidheid naar anderen.

Als partner, familielid of vriend van iemand met NAH kun je een belangrijke rol spelen in het herstelproces. Tegelijkertijd kan het zeer uitdagend zijn om met de veranderingen om te gaan. Hier zijn enkele suggesties:

Educatie en begrip:

  • Leer over NAH en de specifieke gevolgen voor jouw naaste
  • Begrijp dat veel gevolgen ‘onzichtbaar’ zijn maar daarom niet minder reëel
  • Accepteer dat er waarschijnlijk blijvende veranderingen zijn

Communicatie:

  • Pas je communicatiestijl aan indien nodig (duidelijker, meer structuur, minder prikkels)
  • Geef tijd voor verwerking en respons
  • Bespreek openlijk frustraties en zorgen, maar kies hiervoor de juiste momenten

Praktische ondersteuning:

  • Help bij het structureren van de dag of week
  • Ondersteun bij planning en organisatie
  • Wees flexibel en bereid plannen aan te passen als vermoeidheid of overprikkeling toeslaat

Zelfzorg:

  • Zorg goed voor jezelf – je kunt alleen goed voor een ander zorgen als je ook goed voor jezelf zorgt
  • Zoek lotgenotencontact met andere naasten
  • Schroom niet om professionele ondersteuning te zoeken

Bij AB-Z bieden we specifieke begeleiding voor naasten, zowel individueel als in groepsverband. We begrijpen dat NAH het hele systeem beïnvloedt en dat ook jij als naaste ondersteuning kunt gebruiken.

Terugkeer naar werk na NAH is voor veel mensen een belangrijk doel, maar dit kan uitdagend zijn. Of en hoe dit mogelijk is, hangt af van verschillende factoren:

  • De aard en ernst van het hersenletsel
  • Het type werk en de werkomgeving
  • De aanwezigheid van ondersteunende collega’s en leidinggevenden
  • De mogelijkheden voor aanpassingen op de werkplek
  • Je eigen motivatie en verwachtingen

Voor sommigen is volledig terugkeren naar het oude werk mogelijk, anderen hebben baat bij aangepast werk (andere taken, minder uren, meer structuur), en voor sommigen is regulier werk niet meer haalbaar en is vrijwilligerswerk of dagbesteding een beter alternatief.

Bij AB-Z bieden we gespecialiseerde arbeidsre-integratie voor mensen met NAH:

  • We brengen je mogelijkheden en beperkingen zorgvuldig in kaart
  • We ondersteunen bij gesprekken met werkgever, bedrijfsarts en UWV
  • We adviseren over concrete werkaanpassingen
  • We begeleiden je tijdens de opbouw van werkzaamheden
  • We helpen bij het vinden van alternatieve mogelijkheden als terugkeer naar het oude werk niet mogelijk is.

De financiering van NAH-zorg kan complex zijn en is afhankelijk van je specifieke situatie. De belangrijkste financieringsstromen zijn:

Zorgverzekeringswet (Zvw): Medisch specialistische zorg, revalidatie en bepaalde vormen van behandeling worden vergoed vanuit je zorgverzekering. Een verwijzing van huisarts of specialist is meestal nodig.

Wet langdurige zorg (Wlz): Voor mensen die blijvend 24-uurs toezicht of zorg nodig hebben. Toegang verloopt via het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg).

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): Praktische ondersteuning thuis, dagbesteding en woonbegeleiding worden vaak gefinancierd vanuit de Wmo. Je gemeente is hiervoor het aanspreekpunt.

Participatiewet/UWV: Ondersteuning bij arbeidsre-integratie en aanpassingen op de werkplek kunnen worden gefinancierd door het UWV.

Bij AB-Z helpen we je de weg te vinden in dit complexe landschap. We ondersteunen bij aanvragen, helpen bij het verkrijgen van de juiste indicaties, en zorgen ervoor dat je de zorg krijgt die je nodig hebt, met de juiste financiering.

Het belangrijkste verschil tussen aangeboren en niet-aangeboren hersenletsel is het moment waarop het letsel ontstaat:

Aangeboren hersenletsel:

  • Ontstaat voor, tijdens of vlak na de geboorte
  • Voorbeelden zijn cerebrale parese, aangeboren afwijkingen, of hersenbeschadiging door zuurstoftekort tijdens de geboorte
  • Het kind ontwikkelt zich vanaf het begin met het hersenletsel
  • Er is geen ‘voor’ en ‘na’ in de ontwikkeling

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH):

  • Ontstaat na de geboorte, wanneer de hersenen zich al (gedeeltelijk) hebben ontwikkeld
  • Er is een duidelijk ‘voor’ en ‘na’ in het leven
  • De persoon en zijn omgeving moeten zich aanpassen aan veranderingen in functioneren
  • Er kan sprake zijn van verlieservaringen en rouw om wat veranderd is

Dit verschil heeft belangrijke implicaties voor de verwerking en begeleiding. Bij NAH speelt het verlies van vaardigheden, identiteit en rollen een grote rol, terwijl bij aangeboren hersenletsel de focus meer ligt op het optimaliseren van de ontwikkeling binnen de gegeven mogelijkheden.

Bij AB-Z zijn onze begeleiders gespecialiseerd in NAH en begrijpen ze de specifieke uitdagingen die komen kijken bij het aanpassen aan een ‘nieuw normaal’ na het oplopen van hersenletsel.

Wil je een afspraak maken?

Leven met NAH betekent voor veel mensen dat ze moeten leren navigeren in een veranderde werkelijkheid. Bij AB-Z geloven we dat, met de juiste ondersteuning en aanpassingen, een waardevol en bevredigend leven mogelijk blijft. We staan naast je op deze weg, met deskundigheid, betrokkenheid en respect voor jouw unieke situatie en mogelijkheden.

Wil je meer weten over onze begeleiding bij NAH, of wil je een vrijblijvend kennismakingsgesprek? Neem dan contact met ons op. Samen verkennen we de mogelijkheden voor ondersteuning die past bij jouw situatie en behoeften.